WYJAŚNIENIA w zakresie Programu „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek samorząd terytorialnego – edycja 2024

1. Wyjaśnienia do części V ust 11, 12 i 13 Programu „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego – edycja 2024, zwanego dalej „Programem” (Limit godzin i dób usług opieki wytchnieniowej finansowanych ze środków Funduszu Solidarnościowego)

Zgodnie z treścią części V ust. 11 Programu limit godzin i dób usług opieki wytchnieniowej finansowanych ze środków Funduszu przypadających na jedną osobę z niepełnosprawnością w 2024 roku, z zastrzeżeniem ust. 12 i 13, wynosi nie więcej niż:

1. 240 godzin dla usługi opieki wytchnieniowej świadczonej w ramach pobytu dziennego;
2. 14 dób dla usługi opieki wytchnieniowej świadczonej w ramach pobytu całodobowego.

W treści części V ust. 12 Programu wskazane zostało, że limit, o którym mowa w ust. 11, dotyczy również:

1)     członka rodziny osoby z niepełnosprawnością lub opiekuna osoby z niepełnosprawnością sprawującego bezpośrednią opiekę nad więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością.

Oznacza to, że członkowi rodziny/opiekunowi sprawującemu bezpośrednią opiekę nad więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością przysługuje jeden limit godzin i dób usług opieki wytchnieniowej finansowanych ze środków Funduszu, który dotyczy łącznie wszystkich osób z niepełnosprawnością, nad którymi sprawuje bezpośrednią opiekę.

Usługi opieki wytchnieniowej mogą w takim przypadku być świadczone w odniesieniu do więcej niż jednej osoby z niepełnosprawnością, przy czym zgodnie z treścią części V ust. 13 Programu, w takim przypadku:

1. usługi opieki wytchnieniowej muszą być realizowane w tym samym czasie, w odniesieniu do wszystkich osób z niepełnosprawnością, nad którymi członek rodziny/opiekun sprawuje bezpośrednią opiekę, z zastrzeżeniem zapewnienia adekwatnej opieki, stosownie do potrzeb osoby z niepełnosprawnością;
2. kwota dofinansowania usług opieki wytchnieniowej realizowanych w odniesieniu do więcej niż jednej osoby z niepełnosprawnością, nad którymi członek rodziny/opiekun sprawuje bezpośrednią opiekę, przysługuje na drugą i kolejną osobę z niepełnosprawnością w wysokości do 50% kwoty, o której mowa w części V ust. 19 Programu.

2)     więcej niż jednego członka rodziny osoby z niepełnosprawnością lub więcej niż jednego opiekuna osoby z niepełnosprawnością sprawujących bezpośrednią opiekę nad więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością.

Oznacza to, że jeżeli więcej niż jeden członek rodziny/opiekun sprawuje bezpośrednią opiekę nad więcej niż jedną osobą z niepełnosprawnością przysługuje jeden limit godzin i dób usług opieki wytchnieniowej finansowanych ze środków Funduszu, który dotyczy łącznie wszystkich osób z niepełnosprawnością, nad którymi sprawuje bezpośrednią opiekę więcej niż jeden członek rodziny/opiekun.

Usługi opieki wytchnieniowej mogą w takim przypadku być świadczone w odniesieniu do więcej niż jednej osoby z niepełnosprawnością, przy czym zgodnie z treścią części V ust. 13 Programu, w takim przypadku:

1. usługi opieki wytchnieniowej muszą być realizowane w tym samym czasie, w odniesieniu do wszystkich osób z niepełnosprawnością, nad którymi więcej niż jeden członek rodziny/opiekun sprawują bezpośrednią opiekę, z zastrzeżeniem zapewnienia adekwatnej opieki, stosownie do potrzeb osoby z niepełnosprawnością;
2. kwota dofinansowania usług opieki wytchnieniowej realizowanych w odniesieniu do więcej niż jednej osoby z niepełnosprawnością, nad którymi więcej niż jeden członek rodziny/opiekun sprawują bezpośrednią opiekę, przysługuje na drugą i kolejną osobę z niepełnosprawnością w wysokości do 50% kwoty, o której mowa w części V ust. 19 Programu.

Kosztorys umieszczony w formularzu wniosku sporządzany jest pod kątem finansowym, dlatego też suma godzin to wynikowa wszystkich godzin finansowanych ze środków Funduszu Solidarnościowego przypadających na każdą osobę z niepełnosprawnością (godziny płatne 100% plus godziny płatne 50%), przy czym odnośnie limitu godzinowego na uczestnika (rodzica/opiekuna) stosujemy się do powyższych zapisów Programu.

Zatem końcowa suma godzin osób z niepełnosprawnościami nie jest tożsama z sumą godzin uczestników.

2. Wyjaśnienia do części V ust. 19 pkt 2 lit. b Programu „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego – edycja 2024, zwanego dalej „Programem” (koszty związane bezpośrednio z realizacją usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu całodobowego osoby z niepełnosprawnością posiadającą orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności z niepełnosprawnością sprzężoną)

Zgodnie z treścią części V ust. 19 pkt 2 lit. b Programu, koszty związane bezpośrednio z realizacją usług opieki wytchnieniowej finansowane z Programu, określone w części VI ust. 3 w ramach pobytu całodobowego, nie mogą przekroczyć 800 zł brutto za dobę realizacji usług opieki wytchnieniowej dla osoby z niepełnosprawnością posiadającą orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności z niepełnosprawnością sprzężoną.

Przez niepełnosprawność sprzężoną rozumie się posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności ze wskazaniem co najmniej dwóch niepełnosprawności.

W świetle powyższego zapisu Programu, należy mieć na uwadze, że limit określony w części V ust. 19 pkt 2 lit. b Programu odnosi się wyłącznie do osób dorosłych posiadających orzeczenia o niepełnosprawności.

3. Wyjaśnienia do części V ust. 6 pkt 1 lit. c oraz części V ust. 6 pkt 2 lit. b, e, g Programu „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego – edycja 2024, zwanego dalej „Programem” (świadczenie usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego w domu pomocy społecznej świadczącym usługi wsparcia krótkoterminowego w formie dziennej oraz świadczenie usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu całodobowego w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym, w domu pomocy społecznej świadczącym usługi wsparcia krótkoterminowego w formie pobytu całodobowego, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, o której mowa w ustawie z dnia z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej)

Zgodnie z treścią części V ust. 6 pkt 1 lit. c Programu, świadczenie usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego może odbywać się w domu pomocy społecznej świadczącym usługi wsparcia krótkoterminowego w formie dziennej. Zgodnie z treścią części V ust. 6 pkt 2 lit. b, e, g Programu świadczenie usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu całodobowego może odbywać się w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym (z wyłączeniem dzieci do ukończenia 16. roku życia posiadających orzeczenie o niepełnosprawności), w domu pomocy społecznej świadczącym usługi wsparcia krótkoterminowego w formie pobytu całodobowego, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, o której mowa w ustawie z dnia z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w miejscach tych wsparcie może być świadczone tylko dla osób pełnoletnich.

4. Wyjaśnienia do części V ust. 6 pkt 1 lit. a oraz części V ust. 6 pkt 2 lit. a Programu „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego – edycja 2024, zwanego dalej „Programem” (świadczenie usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego i pobytu całodobowego, za uprzednią zgodą gminy/powiatu, w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością)

Zgodnie z treścią części V ust. 6 pkt 1 lit. a oraz części V ust. 6 pkt 2 lit. a Programu, Program jest realizowany w dwóch formach: świadczenia usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego oraz świadczenia usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu całodobowego, które za uprzednią zgodą gminy/powiatu, mogą odbywać się w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością.

Decyzję w zakresie formy udzielenia zgody, na to aby usługi opieki wytchnieniowej świadczone były w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością, podejmuje realizator Programu. Proponujemy, aby przyjęcie i zatwierdzenie danej Karta zgłoszenia do Programu „Opieka wytchnieniowa” dla Jednostek Samorządu Terytorialnego – edycja 2024 (według wzoru stanowiącego Załącznik nr 7 do Programu), w której uczestnik Programu wskaże miejsce zamieszkania osoby z niepełnosprawnością, jako miejsce świadczenia usług opieki wytchnieniowej, było wystarczającą czynnością w tym zakresie.

Należy jednocześnie wskazać, że w sytuacji świadczenia usług opieki wytchnieniowej w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością, realizator Programu odpowiada za zapewnienie właściwego poziomu realizowania tych usług w przestrzeni prywatnej osoby z niepełnosprawnością oraz w związku ze świadczeniem usług opieki wytchnieniowej, powinien brać pod uwagę kwestie bezpieczeństwa, zarówno osoby z niepełnosprawnością, jak i osób świadczących usługi opieki wytchnieniowej, a także kwestie zachowania godności osobistej osoby z niepełnosprawnością oraz zabezpieczenia potrzeb osoby z niepełnosprawnością.

Należy wskazać również, że świadczenie usług opieki wytchnieniowej w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością, tak jak i w innych miejscach, nie ogranicza możliwości przebywania osoby świadczącej te usługi z osobą z niepełnosprawnością w innym miejscu (np. park, plac zabaw), jeżeli pobyt tam, związany jest to ze świadczeniem usług opieki wytchnieniowej.

Dodatkowo wyjaśniamy, że kryteria dostępności, o których mowa w ustawie z dnia z 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2022 r. poz. 2240) muszą być spełnione jedynie w przypadku, świadczenia usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego lub w ramach pobytu całodobowego w innym miejscu wskazanym przez uczestnika Programu lub realizatora Programu, co wynika wprost z treści części V ust. 6 pkt 1 lit. f oraz części V ust. 6 pkt 2 lit. i Programu i które to zapisy w tym przypadku są rozstrzygające. Powyżej wskazane kryteria dostępności, nie są stosowane w przypadku, świadczenia usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego lub w ramach pobytu całodobowego w miejscu zamieszkania osoby z niepełnosprawnością, na co wskazuje treść części V ust. 6 pkt 1 lit. a oraz części V ust. 6 pkt 2 lit. a Programu i które to zapisy również są rozstrzygające w tej kwestii.

5. Wyjaśnienia do Wniosku gminy do Programu „Opieka wytchnieniowa”- edycja 2024 w pkt. 4.32 Planowana liczba godzin usług opieki wytchnieniowej w formie pobytu całodobowego, które wnioskodawca zleci organizacji pozarządowej, o której mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571), lub podmiotowi, o którym mowa w art. 3 ust. 3 tej ustawy.

We wniosku gminy do Programu „Opieka wytchnieniowa"- edycja 2024 w pkt. 4.32 Planowana liczba godzin usług opieki wytchnieniowej w formie pobytu całodobowego, które wnioskodawca zleci organizacji pozarządowej, powinna być wskazana liczba godzin.